Уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн импортын зах зээлийн судалгаа - 2022 он
"Эс Ай Си Эй" ХХК нь "Уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн импортын зах зээлийг судалгаа"-ны 2022 оны шинэчлэгдсэн хувилбарыг та бүхэнд толилууж байна.
Энэхүү судалгаагаар сүүлийн 5 жилийн хугацаанд Монгол Улсад импортлогдсон уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээллийг (нэр төрөл, мөнгөн дүн, тоо хэмжээ, брэнд, илгээгч улс, марк) дэлгэрэнгүйгээр багтааснаас гадна уул уурхайн салбар, гадаад худалдааны тойм, дотоодод ашиглагдаж буй машин, тоног төхөөрөмжүүдийн судалгаа, мэдээллүүдийг оруулсан болно.
Энэхүү судалгаагаар сүүлийн 5 жилийн хугацаанд Монгол Улсад импортлогдсон уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээллийг (нэр төрөл, мөнгөн дүн, тоо хэмжээ, брэнд, илгээгч улс, марк) дэлгэрэнгүйгээр багтааснаас гадна уул уурхайн салбар, гадаад худалдааны тойм, дотоодод ашиглагдаж буй машин, тоног төхөөрөмжүүдийн судалгаа, мэдээллүүдийг оруулсан болно.
Судалгааны мэдээлэл
- Ангилал:Эдийн засаг, Гадаад худалдаа, Уул уурхай
- Хамрах хүрээ:Хугацаа:
- 2000-2021 оны салбарын мэдээ;
- 2017-2021 оны ГЕГ-ын тайлан;
- 2017-2021 оны импортын мэдээллийн сан.
- Уул уурхайн салбарын тойм;
- Монгол Улсын гадаад худалдааны тойм;
- Уул уурхайн машин тоног төхөөрөмжийн импорт, зах зээл.
- Нийтлэгдсэн он:2022
- Хуудасны тоо:50
- Түлхүүр үг:эдийн засаг Автосамосвал Экскаватор Бульдозер Импорт гадаад худалдаа зах зээлийн судалгаа уул уурхайн машин тоног төхөөрөмж
- Үзсэн:2315
Судалгааны агуулга
Монгол Улсын Уул уурхайн салбарын өнөөгийн нөхцөл байдал, уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн импортын зах зээлийг судлах, салбарт ашиглагдаж буй машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийхэд энэхүү судалгааны үндсэн зорилго оршино.
Сүүлийн 3 жилийн хугацаанд дэлхий дахины эдийн засгийн өсөлт, бодлого төлөвлөлтөд тааварлашгүй үйл явдлууд ихээр тохиолдож олон салбарт өөрчлөлтийг авчирсан. Энэ нь манай улсын эдийн засгийг ч мөн тойрч өнгөрөөгүй дайрч гарсан. Манай улсын ДНБ, уул уурхайн салбарын орлого, гадаад худалдаа зэрэг эдийн засгийн үзүүлэлтүүд 2019 он хүртэл өсөж олон жилийн өсөлтийг хадгалж байсан бол 2020 онд цар тахлын нөлөөгөөр буурч, 2021 онд эргээд өссөн зүй тогтолтой байна.
Манай улсын хувьд хүнд даацын машин, тоног төхөөрөмжийг дотооддоо үйлдвэрлэдэггүй бөгөөд тус зах зээлийн нийлүүлэлтийг 100 хувь импортоор хангаж байна. Харин энэ салбарын эрэлтийг уул уурхайн компаниуд, ашигт малтмал тээврийн компаниуд, газрын тосны компаниуд, бусад хувь хүмүүс үүсгэж байна.
2021 онд манай улс 1.4 их наяд төгрөгийн уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн импорт хийсэн нь 2020 оныхоос 48.5 хувиар өссөн, 2019 оныхоос 20.7 хувиар буурсан үзүүлэлт юм. Уг 1.4 их наяд төгрөгийн гадаад худалдааг нийт 450 орчим хувь хүн, аж ахуйн нэгж 90 орчим брэндийн 12 мянга орчим машин механизмыг 37 улс оронтой хийжээ.
Манай улсын хувьд хүнд даацын машин, тоног төхөөрөмжийг дотооддоо үйлдвэрлэдэггүй бөгөөд тус зах зээлийн нийлүүлэлтийг 100 хувь импортоор хангаж байна. Харин энэ салбарын эрэлтийг уул уурхайн компаниуд, ашигт малтмал тээврийн компаниуд, газрын тосны компаниуд, бусад хувь хүмүүс үүсгэж байна.
2021 онд манай улс 1.4 их наяд төгрөгийн уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн импорт хийсэн нь 2020 оныхоос 48.5 хувиар өссөн, 2019 оныхоос 20.7 хувиар буурсан үзүүлэлт юм. Уг 1.4 их наяд төгрөгийн гадаад худалдааг нийт 450 орчим хувь хүн, аж ахуйн нэгж 90 орчим брэндийн 12 мянга орчим машин механизмыг 37 улс оронтой хийжээ.
АГУУЛГА-3
ЗУРАГ, ХҮСНЭГТИЙН ЖАГСААЛТ-4
ТОВЧИЛСОН ҮГИЙН ЖАГСААЛТ-6
ХУРААНГУЙ-7
БҮЛЭГ НЭГ. СУДАЛГААНЫ ТУХАЙ-8
1.1 Зорилго-9
1.2 Хамрах хүрээ-9
1.3 Судалгааны төрөл-9
БҮЛЭГ ХОЁР. УУЛ УУРХАЙН САЛБАРЫН ТОЙМ-10
2.1 Уул уурхайн салбар эдийн засагт-11
2.2 Салбарын гадаад худалдаа-12
2.3 Үйл ажиллагаа явуулж буй ААН-үүд, тусгай зөвшөөрлийн тоо-13
БҮЛЭГ ГУРАВ. ЗАХ ЗЭЭЛИЙН НИЙЛҮҮЛЭЛТ-15
3.1 Импортын бүтээгдэхүүний ерөнхий мэдээлэл-16
3.2 2021 онд импортлогдсон бүтээгдэхүүний мэдээлэл-18
3.3 Голлох машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээлэл-21
3.3.1 Автосамосвалын импортын мэдээлэл-21
3.3.2 Экскаваторын импортын мэдээлэл-23
3.3.3 Урдаа шанагатай ачигчийн импортын мэдээлэл-26
3.3.4 Бульдозерын импортын мэдээлэл-28
3.3.5 Чирэгч автомашины импортын мэдээлэл-29
БҮЛЭГ ДӨРӨВ. ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ-32
4.1 Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй техник хэрэгсэл тоног төхөөрөмжийн мэдээлэл-33
4.2 Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй голлох машин, тоног төхөөрөмжүүд-34
4.2.1 Автосамосвалын мэдээлэл-34
4.2.2 Экскаваторын мэдээлэл-35
4.2.3 Утгуурт ачигчийн мэдээлэл-35
4.2.4 Бульдозерын мэдээлэл-36
4.2.5 Өрмийн машины мэдээлэл-36
4.2.6 Бусад машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээлэл-37
БҮЛЭГ ТАВ. ДҮГНЭЛТ-38
ЭХ СУРВАЛЖ-39
ХАВСРАЛТ. ГОЛЛОХ МАШИН, ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН МАРК, МОДЕЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ-40
Хавсралт 1. Автосамосвалын маркийн мэдээлэл-40
Хавсралт 2. Экскаваторын маркийн мэдээлэл-42
Хавсралт 3. Утгуурт ачигчийн маркийн мэдээлэл-43
Хавсралт 4. Бульдозерын маркийн мэдээлэл-45
Хавсралт 5. Чирэгч автомашины маркийн мэдээлэл-46
ЗУРАГ, ХҮСНЭГТИЙН ЖАГСААЛТ-4
ТОВЧИЛСОН ҮГИЙН ЖАГСААЛТ-6
ХУРААНГУЙ-7
БҮЛЭГ НЭГ. СУДАЛГААНЫ ТУХАЙ-8
1.1 Зорилго-9
1.2 Хамрах хүрээ-9
1.3 Судалгааны төрөл-9
БҮЛЭГ ХОЁР. УУЛ УУРХАЙН САЛБАРЫН ТОЙМ-10
2.1 Уул уурхайн салбар эдийн засагт-11
2.2 Салбарын гадаад худалдаа-12
2.3 Үйл ажиллагаа явуулж буй ААН-үүд, тусгай зөвшөөрлийн тоо-13
БҮЛЭГ ГУРАВ. ЗАХ ЗЭЭЛИЙН НИЙЛҮҮЛЭЛТ-15
3.1 Импортын бүтээгдэхүүний ерөнхий мэдээлэл-16
3.2 2021 онд импортлогдсон бүтээгдэхүүний мэдээлэл-18
3.3 Голлох машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээлэл-21
3.3.1 Автосамосвалын импортын мэдээлэл-21
3.3.2 Экскаваторын импортын мэдээлэл-23
3.3.3 Урдаа шанагатай ачигчийн импортын мэдээлэл-26
3.3.4 Бульдозерын импортын мэдээлэл-28
3.3.5 Чирэгч автомашины импортын мэдээлэл-29
БҮЛЭГ ДӨРӨВ. ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ-32
4.1 Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй техник хэрэгсэл тоног төхөөрөмжийн мэдээлэл-33
4.2 Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй голлох машин, тоног төхөөрөмжүүд-34
4.2.1 Автосамосвалын мэдээлэл-34
4.2.2 Экскаваторын мэдээлэл-35
4.2.3 Утгуурт ачигчийн мэдээлэл-35
4.2.4 Бульдозерын мэдээлэл-36
4.2.5 Өрмийн машины мэдээлэл-36
4.2.6 Бусад машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээлэл-37
БҮЛЭГ ТАВ. ДҮГНЭЛТ-38
ЭХ СУРВАЛЖ-39
ХАВСРАЛТ. ГОЛЛОХ МАШИН, ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН МАРК, МОДЕЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ-40
Хавсралт 1. Автосамосвалын маркийн мэдээлэл-40
Хавсралт 2. Экскаваторын маркийн мэдээлэл-42
Хавсралт 3. Утгуурт ачигчийн маркийн мэдээлэл-43
Хавсралт 4. Бульдозерын маркийн мэдээлэл-45
Хавсралт 5. Чирэгч автомашины маркийн мэдээлэл-46
Зураг 1. Зах зээлийн зураглал..........................................................................................................9
Зураг 2. Уул уурхайн салбарын ДНБ-ий хэмжээ, эзлэх хувь, их наяд төгрөгөөр, хувиар..........11
Зураг 3. Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэл, эзлэх хувь, их наяд төгрөгөөр......12
Зураг 4. Уул уурхайн салбарын экспортын хэмжээ, эзлэх хувь, их наяд төгрөгөөр...................13
Зураг 5. Уул уурхай, олборлох салбарт бүртгэлтэй нийт ААН......................................................13
Зураг 6. Уул уурхай, олборлох салбарт бүртгэлтэй нийт ААН, үйл ажиллагаа эрхлэлтийн байдлаар.......14
Зураг 7. Монгол Улсын ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийн тоо.......................................14
Зураг 8. Монгол Улсын импортын нийт хэмжээ, тэрбум төгрөгөөр................................................16
Зураг 9. 2017-2021 оны уул уурхайн машин тоног төхөөрөмжийн импорт, тэрбум төгрөгөөр.....17
Зураг 10. 2017-2021 оны уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн импорт, тоо ширхгээр.......17
Зураг 11. Голлох машин, тоног төхөөрөмжийн импорт, тэрбум төгрөгөөр................................17
Зураг 12. Голлох машин, тоног төхөөрөмжийн импорт, тоо ширхгээр.........................................18
Зураг 13. 2021 оны импортоор тэргүүлэгч улсын мөнгөн дүнд эзлэх хувь..................................18
Зураг 14. 2021 онд гадаад худалдаа хийсэн орнуудын мөнгөн дүнд эзлэх хувь.........................18
Зураг 15. 2021 онд импортлогдсон уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмж, брэндээр, тэрбум төгрөгөөр...20
Зураг 16. 2021 онд импортлогдсон уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмж, брэндээр, тоо ширхгээр........20
Зураг 17. 2021 онд импортлогдсон автосамосвал, брэндээр, тоо ширхгээр, сая төгрөгөөр.......21
Зураг 18. Хамгийн өндөр үнээр импортлогдсон автосамосвал.....................................................22
Зураг 19. 2021 онд импортлогдсон экскаватор, брэндээр, тоо ширхгээр, сая төгрөгөөр..............23
Зураг 20. 2021 онд импортлогдсон экскаватор, илгээгч улсаар, мөнгөн дүнд эзлэх хувь..............24
Зураг 21. Хамгийн өндөр үнээр импортлогдсон экскаватор..........................................................25
Зураг 22. 2021 онд импортлогдсон урдаа шанагтай ачигч, брэндээр, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр....26
Зураг 23. Хамгийн өндөр үнээр импортлогдсон урдаа шанагатай ачигч...........................................27
Зураг 24. 2021 онд импортлогдсон бульдозерын мөнгөн дүн, илгээгч улсаар, сая төгрөгөөр.28
Зураг 25. 2021 онд импортлогдсон чирэгч автомашины импортын мөнгөн дүн, сая төгрөгөөр.29
Зураг 26. 2021 онд импортлогдсон чирэгч автомашины импортын мэдээлэл, илгээгч улсаар, мөнгөн дүнд эзлэх хувиар..30
Зураг 27. Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй машин, тоног төхөөрөмж, тоо ширхгээр....33
Зураг 28. Уул уурхайн компаниудад ашиглагдаж буй машин, тоног төхөөрөмжийн тоо, тэргүүлэгч компаниар............34
Зураг 29. Уул уурхайн салбарт ашиглаж буй автосамосвал, брэндээр.........................................35
Зураг 30. Уул уурхайн экскаватор, брэндээр.................................................................................35
Зураг 31. Утгуурт ачигч, брэндээр...................................................................................................36
Зураг 32. Уул уурхайн салбарын ашиглаж буй бульдозерын брэндийн эзлэх хувь.......................36
Зураг 33. Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй бусад тоног төхөөрөмж, үйлдвэрлэгчээр............37
Зураг 2. Уул уурхайн салбарын ДНБ-ий хэмжээ, эзлэх хувь, их наяд төгрөгөөр, хувиар..........11
Зураг 3. Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэл, эзлэх хувь, их наяд төгрөгөөр......12
Зураг 4. Уул уурхайн салбарын экспортын хэмжээ, эзлэх хувь, их наяд төгрөгөөр...................13
Зураг 5. Уул уурхай, олборлох салбарт бүртгэлтэй нийт ААН......................................................13
Зураг 6. Уул уурхай, олборлох салбарт бүртгэлтэй нийт ААН, үйл ажиллагаа эрхлэлтийн байдлаар.......14
Зураг 7. Монгол Улсын ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийн тоо.......................................14
Зураг 8. Монгол Улсын импортын нийт хэмжээ, тэрбум төгрөгөөр................................................16
Зураг 9. 2017-2021 оны уул уурхайн машин тоног төхөөрөмжийн импорт, тэрбум төгрөгөөр.....17
Зураг 10. 2017-2021 оны уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн импорт, тоо ширхгээр.......17
Зураг 11. Голлох машин, тоног төхөөрөмжийн импорт, тэрбум төгрөгөөр................................17
Зураг 12. Голлох машин, тоног төхөөрөмжийн импорт, тоо ширхгээр.........................................18
Зураг 13. 2021 оны импортоор тэргүүлэгч улсын мөнгөн дүнд эзлэх хувь..................................18
Зураг 14. 2021 онд гадаад худалдаа хийсэн орнуудын мөнгөн дүнд эзлэх хувь.........................18
Зураг 15. 2021 онд импортлогдсон уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмж, брэндээр, тэрбум төгрөгөөр...20
Зураг 16. 2021 онд импортлогдсон уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмж, брэндээр, тоо ширхгээр........20
Зураг 17. 2021 онд импортлогдсон автосамосвал, брэндээр, тоо ширхгээр, сая төгрөгөөр.......21
Зураг 18. Хамгийн өндөр үнээр импортлогдсон автосамосвал.....................................................22
Зураг 19. 2021 онд импортлогдсон экскаватор, брэндээр, тоо ширхгээр, сая төгрөгөөр..............23
Зураг 20. 2021 онд импортлогдсон экскаватор, илгээгч улсаар, мөнгөн дүнд эзлэх хувь..............24
Зураг 21. Хамгийн өндөр үнээр импортлогдсон экскаватор..........................................................25
Зураг 22. 2021 онд импортлогдсон урдаа шанагтай ачигч, брэндээр, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр....26
Зураг 23. Хамгийн өндөр үнээр импортлогдсон урдаа шанагатай ачигч...........................................27
Зураг 24. 2021 онд импортлогдсон бульдозерын мөнгөн дүн, илгээгч улсаар, сая төгрөгөөр.28
Зураг 25. 2021 онд импортлогдсон чирэгч автомашины импортын мөнгөн дүн, сая төгрөгөөр.29
Зураг 26. 2021 онд импортлогдсон чирэгч автомашины импортын мэдээлэл, илгээгч улсаар, мөнгөн дүнд эзлэх хувиар..30
Зураг 27. Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй машин, тоног төхөөрөмж, тоо ширхгээр....33
Зураг 28. Уул уурхайн компаниудад ашиглагдаж буй машин, тоног төхөөрөмжийн тоо, тэргүүлэгч компаниар............34
Зураг 29. Уул уурхайн салбарт ашиглаж буй автосамосвал, брэндээр.........................................35
Зураг 30. Уул уурхайн экскаватор, брэндээр.................................................................................35
Зураг 31. Утгуурт ачигч, брэндээр...................................................................................................36
Зураг 32. Уул уурхайн салбарын ашиглаж буй бульдозерын брэндийн эзлэх хувь.......................36
Зураг 33. Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй бусад тоног төхөөрөмж, үйлдвэрлэгчээр............37
Хүснэгт 1. Уул уурхайн салбарын улсын төсөвт төвлөрүүлсэн татвар, хураамж, ашигт малтмалаар, тэрбум төгрөгөөр........12
Хүснэгт 2. 2021 онд гадаад худалдаа хийсэн топ 20 улсын импортын тоо ширхэг, мөнгөн дүн, тэрбум төгрөгөөр, эзлэх хувиар..19
Хүснэгт 3. 2021 онд импортлогдсон топ 20 уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээлэл, тоо ширхэг, тэрбум төгрөгөөр..19
Хүснэгт 4. 2021 онд импортлогдсон автосамосвалын тоо ширхэг, мөнгөн дүн, брэндээр, сая төгрөгөөр, дэлгэрэнгүй.............21
Хүснэгт 5. 2021 онд импортлогдсон автосамосвал, илгээгч улсаар, тоо ширхгээр, сая төгрөгөөр.........22
Хүснэгт 6. 2021 онд импортлогдсон экскаваторын тоо ширхэг, мөнгөн дүн, брэндээр, сая төгрөгөөр, эзлэх хувиар............23
Хүснэгт 7. 2021 онд импортлогдсон экскаватор, илгээгч улсаар, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр..24
Хүснэгт 8. Урдаа шанагатай ачигчийн импортын мэдээлэл, брэндээр, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр, эзлэх хувиар........26
Хүснэгт 9. 2021 онд импортлогдсон урдаа шанагтай ачигч, илгээгч улсаар, тоо ширхэгт эзлэх хувиар ......27
Хүснэгт 10. Бульдозерын импортын тоо ширхэг, мөнгөн дүн, брэндээр, сая төгрөгөөр, эзлэх хувиар .....28
Хүснэгт 11. 2021 онд импортлогдсон бульдозер, илгээгч улсаар, тоо ширхгээр, сая төгрөгөөр....28
Хүснэгт 12. 2021 онд импортлогдсон чирэгч автомашины импортын мэдээлэл, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр, эзлэх хувиар...29
Хүснэгт 13. 2021 онд импортлогдсон чирэгч автомашины импортын мэдээлэл, илгээгч улсаар, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр....30
Хүснэгт 14. Уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмж, байршлаар.................................................33
Хүснэгт 15. Өрмийн машин, брэндээр..........................................................................................36
Хүснэгт 16. Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй бусад тоног төхөөрөмж, тоо ширхгээр.......37
Хүснэгт 2. 2021 онд гадаад худалдаа хийсэн топ 20 улсын импортын тоо ширхэг, мөнгөн дүн, тэрбум төгрөгөөр, эзлэх хувиар..19
Хүснэгт 3. 2021 онд импортлогдсон топ 20 уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмжийн мэдээлэл, тоо ширхэг, тэрбум төгрөгөөр..19
Хүснэгт 4. 2021 онд импортлогдсон автосамосвалын тоо ширхэг, мөнгөн дүн, брэндээр, сая төгрөгөөр, дэлгэрэнгүй.............21
Хүснэгт 5. 2021 онд импортлогдсон автосамосвал, илгээгч улсаар, тоо ширхгээр, сая төгрөгөөр.........22
Хүснэгт 6. 2021 онд импортлогдсон экскаваторын тоо ширхэг, мөнгөн дүн, брэндээр, сая төгрөгөөр, эзлэх хувиар............23
Хүснэгт 7. 2021 онд импортлогдсон экскаватор, илгээгч улсаар, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр..24
Хүснэгт 8. Урдаа шанагатай ачигчийн импортын мэдээлэл, брэндээр, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр, эзлэх хувиар........26
Хүснэгт 9. 2021 онд импортлогдсон урдаа шанагтай ачигч, илгээгч улсаар, тоо ширхэгт эзлэх хувиар ......27
Хүснэгт 10. Бульдозерын импортын тоо ширхэг, мөнгөн дүн, брэндээр, сая төгрөгөөр, эзлэх хувиар .....28
Хүснэгт 11. 2021 онд импортлогдсон бульдозер, илгээгч улсаар, тоо ширхгээр, сая төгрөгөөр....28
Хүснэгт 12. 2021 онд импортлогдсон чирэгч автомашины импортын мэдээлэл, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр, эзлэх хувиар...29
Хүснэгт 13. 2021 онд импортлогдсон чирэгч автомашины импортын мэдээлэл, илгээгч улсаар, сая төгрөгөөр, тоо ширхгээр....30
Хүснэгт 14. Уул уурхайн машин, тоног төхөөрөмж, байршлаар.................................................33
Хүснэгт 15. Өрмийн машин, брэндээр..........................................................................................36
Хүснэгт 16. Уул уурхайн салбарт ашиглагдаж буй бусад тоног төхөөрөмж, тоо ширхгээр.......37
Судалгааны файлууд